Η αποστολή αντιαεροπορικών πυραύλων S-300 στη Συρία για να ενισχύσουν την αεράμυνα του Μπασάρ αλ Ασαντείναι η τελευταία απτή απόδειξη της υποστήριξης της Μόσχας προς το καθεστώς της Δαμασκού. Δεν έχει γίνει ακόμη σαφές αν οι πρώτοι S-300 ήδη ξεκίνησαν για τη Συρία ή θα σταλούν στο άμεσο μέλλον. Σαφέστατη όμως είναι η αμέριστη υποστήριξη μέχρι τέλους του ρώσου προέδρου προς τον σύρο σύμμαχό του.
Γιατί ο Βλαντίμιρ Πούτινστηρίζει τον Ασαντ; Οι λόγοι που προβάλλονται είναι τα διόλου ευκαταφρόνητα έσοδα από τις πωλήσεις ρωσικών όπλων στη Δαμασκό και ο ναύσταθμος της Ταρτούς, η μοναδική ναυτική βάση την οποία διαθέτει η Ρωσία στο εξωτερικό (αν εξαιρέσουμε της Σεβαστούπολης στην Ουκρανία, που αποτελεί τη βάση του ρωσικού Στόλου της Μαύρης Θάλασσας). Μόνο το 2012 η Ρωσία παρέδωσε στη Συρία πυραύλους εδάφους-αέρος Buk-M2E, πυραύλους Pantsir-S1, ακόμη και πολεμικά αεροσκάφη MIG-29. Λέγεται ότι το καθεστώς Ασαντ έχει κάνει αμυντικές παραγγελίες ύψους 3,5 δισ. δολαρίων από τη Μόσχα.
Η Δύση κατηγορεί τον Πούτιν ότι οπλίζει τον μακελάρη Ασαντ, ο οποίος χρησιμοποιεί τα ρωσικά όπλα εναντίον του λαού του. Η Μόσχα κατηγορεί τη Δύση για δύο μέτρα και δύο σταθμά: «Γιατί οι ΗΠΑ έστειλαν όπλα στο καθεστώς του Μπαχρέιν που πάταξε την εκεί "Αραβική Ανοιξη";»και «Η CIA και οι γαλλικές και βρετανικές μυστικές υπηρεσίες στέλνουν όπλα μέσω Τουρκίας στη συριακή αντιπολίτευση». Οσο για τη ρωσική ναυτική βάση στο λιμάνι Ταρτούς, διαθέτει μεν εγκαταστάσεις για τον ελλιμενισμό πυρηνικών υποβρυχίων αλλά στρατιωτικά και στρατηγικά είναι μάλλον ασήμαντη. Η αξία της είναι περισσότερο συμβολική: επιτρέπει στη Μόσχα να δείχνει ότι συνεχίζει να διαθέτει επιρροή στο εξωτερικό.
Η συμμαχία Συρίας - Ρωσίας χρονολογείται από την εποχή του Χαφέζ αλ Ασαντ. Ο πατέρας του σημερινού προέδρου που κυβέρνησε τη χώρα την περίοδο 1971-2000 στράφηκε στην ΕΣΣΔ διότι οι ΗΠΑ υποστήριζαν τον υπ' αριθμόν 1 εχθρό της Συρίας, το Ισραήλ. Η συμμαχία Μόσχας - Δαμασκού αποδείχθηκε πολύ ανθεκτική: επιβίωσε της κατάρρευσης της Σοβιετικής Ενωσης και του θανάτου του Ασαντ πατρός. Οι περισσότεροι αναλυτές συμφωνούν: τα έσοδα από τις πωλήσεις ρωσικών όπλων και η ναυτική βάση της Ταρτούς αποτελούν μόνο την επιφάνεια. Ο βαθύτερος λόγος της στενής ρωσοσυριακής συμμαχίας είναι ο ανταγωνισμός της Ρωσίας με τη Δύση. Σε αυτόν εγγράφεται και η έμπρακτη υποστήριξη (με εξοπλισμό κτλ.) που έχουν προσφέρει στο πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν. Το παιχνίδι του Πούτιν στο σιιτικό τόξο (Ιράν, Συρία, Χεζμπολάχ) αποτελεί μόνο μία πράξη στο έργο του ρωσικού ανταγωνισμού με τη Δύση.
Το έργο αυτό έχει βεβαίως και τις επί μέρους γεωπολιτικές παραμέτρους του. Οσον αφορά τη Συρία ειδικότερα, ο Πούτιν ανησυχεί ότι, αν πέσει ο Ασαντ, θα συμπαρασύρει και το τελευταίο ψήγμα ρωσικής επιρροής στη Μέση Ανατολή. Η μεγαλύτερη αξία της ρωσοσυριακής συμμαχίας δεν μετρείται σε δολάρια αλλά είναι συμβολική: επιτρέπει στη Ρωσία να πλασάρεται ως μεγάλη δύναμη. Μερικοί αναλυτές όμως προειδοποιούν τον Ασαντ: το Κρεμλίνο έχει πραγματισμό. Αν θεωρήσει ότι τα οφέλη από τη ρωσοσυριακή συμμαχία είναι μεγαλύτερα από τα μειονεκτήματα, ο σύρος πρόεδρος θα βρεθεί ξεκρέμαστος.
Προς το παρόν δεν διαφαίνεται κάτι τέτοιο. Εν όψει και των ειρηνευτικών συνομιλιών της Γενεύης τον Ιούνιο - όπου θα συναντηθούν εκπρόσωποι από τις ΗΠΑ, τη Ρωσία, το συριακό καθεστώς και την αντιπολίτευση σε μια προσπάθεια να τερματιστεί ο εμφύλιος - η Μόσχα πιέζει για μια λύση που δεν θα ταπεινώνει καμία πλευρά (βλ. τον Ασαντ). Επιθυμία του Πούτιν είναι να βρεθεί μια «φόρμουλα Υεμένης», όπου ο πρόεδρος Αλί Αμπντάλα Σαλέχ, ύστερα από 33 χρόνια στην εξουσία, αποχώρησε ειρηνικά, έλαβε αμνηστία και εγκατέστησε τον αντιπρόεδρό του στην κεφαλή της χώρας. Οσο όμως βαθαίνει και διευρύνεται ο εμφύλιος στη Συρία, με τη συμμετοχή και εξωτερικών παικτών όπως η Χεζμπολάχ στο πλευρό του Ασαντ και οι τζιχαντιστές από το Ιράκ στο πλευρό της αντιπολίτευσης, η «φόρμουλα Υεμένης» φαντάζει όλο και λιγότερο εφικτή.
tovima.gr