Κοίταζε τὸν ὀρίζοντα ὁ Ἓλληνας· καὶ δὲν ἒβλεπε τὴν ἀπόσταση, οὒτε τὶς θάλασσες ποὺ ἒπρεπε νὰ διασχίσῃ. Ἒβλεπε τὰ εὒφορα τὰ χώματα καὶ τὶς πόλεις ποὺ θὰ ἒστηνε μὲ τὰ χέρια του. Καὶ ἦταν καὶ ὁ χρησμὸς τῆς Πυθίας ποὺ τοῦ ἒδινε ἀέρα στὰ πανιά του, γιατὶ καὶ οἱ Θεοὶ στὸ πλευρό του ἦταν, καὶ τὸν συντρόφευαν…
Καὶ ἡ φλόγα ἀπὸ τὸ Πρυτανεῖο τῆς Μητέρας-Πόλης, φώτιζε τὸν δρόμο τους καὶ στέριωνε τὶς πόλεις τους, ποὺ οἱ περισσότερες μέχρι σήμερα διατηροῦν τὰ ἑλληνικὰ τους ὀνόματα καὶ τιμοῦν τοὺς ἰδρυτές τους, τοὺς Ἓλληνες…
Στὴν ἀρχαία Ἑλλάδα, ἒμποροι καὶ ναυτικοὶ ταξίδεψαν καὶ στὴν συνέχεια μετακόμισαν πέρα ἀπὸ τὴν ἠπειρωτικὴ Ἑλλάδα. Ἐγκαταστάθηκαν σὲ γόνιμες περιοχές, μὲ καλὰ λιμάνια, καὶ μὲ ἐμπορικὲς εὐκαιρίες. Οἱ περιοχὲς αὐτὲς καθιερώθηκαν ὡς αὐτοδιοικούμενες ἀποικίες. Ἀργότερα, μερικὲς ἀπὸ αὐτὲς τὶς ἀποικίες ἒστειλαν τοὺς δικούς τους ἂποικους σὲ ἂλλες περιοχές.
Οἱ ἀποικίες μιλοῦσαν τὴν ἲδια γλῶσσα καὶ λάτρευαν τοὺς ἲδιους θεοὺς μὲ τὴν Μητρόπολη. Οἱ ἰδρυτὲς μετέφεραν μαζί τους τὴν ἱερὴ φλόγα ποὺ εἶχε ληφθῇ ἀπὸ τὸ Πρυτανεῖο τῆς μητρικῆς πόλης. Πρὶν ξεκινήσουν τὴ δημιουργία μιᾶς νέας ἀποικίας συχνᾶ ἒπαιρναν χρησμὸ ἀπὸ τὸ μαντεῖο τῶν Δελφῶν.
Τὸ Πρῶτο κύμα τοῦ ἑλληνικοῦ ἀποικισμοῦ ἒλαβε χώρα στὴν Μικρὰ Ἀσία. Ὁ ἀρχαῖος γεωγράφος Στράβων ὑποστήριξε ὃτι οἱ Αἰολεῖς ἐγκαταστάθηκαν στὴν Μικρὰ Ἀσία τέσσερις γενιὲς πρὶν τοὺς Ἲωνες.
Οἱ Αἰολεῖς ἂποικοι ἐγκαταστάθηκαν στὴ βόρεια περιοχὴ τῆς ἀκτῆς τῆς Μικρᾶς Ἀσίας, καθῶς καὶ στὰ νησιὰ τῆς Λέσβου καὶ τῆς Τενέδου.
Οἱ Ἲωνες ἐγκαταστάθηκαν στὸ κεντρικὸ τμῆμα τῶν ἀκτῶν τῆς Μικρᾶς Ἀσίας, δημιουργῶντας τὶς ἀποικίες τῆς Μιλήτου καὶ τῆς Ἐφέσου, καθῶς καὶ στὰ νησιὰ τῆς Χίου καὶ τῆς Σάμου.
Οἱ Δωριεῖς ἐγκαταστάθηκαν στὸ νότιο τμῆμα τῆς ἀκτῆς, δημιουργῶντας τὴν ἰδιαίτερα ἀξιοσημείωτη ἀποικία τῆς Ἀλικαρνασσοῦ.
Ἡ Δεύτερη ὀμάδα τῶν ἀποικιῶν δημιουργήθηκε στὴ Δυτικὴ Μεσόγειο.
Ὁ Στράβων ἀναφέρεται στὴ Σικελία μὲ τὸ χαρακτηρισμὸ Μεγάλη Ἑλλάδα· ἀλλὰ ἒτσι χαρακτηρίζεται οὐσιαστικὰ καὶ ὃλη ἡ Νότιος Ἰταλία στὴν ὁποία εἶχαν ἐγκατασταθεῖ Ἓλληνες. Ὁ Πολύβιος ἦταν ὁ πρῶτος ποὺ χρησιμοποίησε τὸν συγκεκριμένο ὃρο.
Μεγάλη Ἑλλάδα ἢ Μεγάλη Ἑλλάς, Magna Graecia, Magna Grecia ἢ, σπανιότερα, Grande Ellade.
Στὴ Σικελία ἒχουμε τὶς ἀποικίες
1. Συρακοῦσες, ἰδρύθηκαν ἀπὸ τοὺς Κορίνθιους τὸ 734 π.Χ.
2. Μεσσήνη ἢ Ζάγκλη (σημερινὴ Messina), ἀποικία τῶν Χαλκιδαίων
3. Μύλοι (σημερινὸ Milazzo).
4. Αἰολίδες Νῆσοι μὲ ἐπίκεντρο τὴν Λιπάρα, ἀποκία τῆς Κνίδου, 580 π.Χ.
5. Πάνορμον, (σημερινὸ Palermo).
6. Ἂκις ἢ Ἂχις (σημερινὸ Acireale).
7. Ξιφωνία. Δὲν ἒχει βρεθεῖ κανένα ἀρχαιολογικό της ἲχνος καὶ δὲν ὑπάρχουν σαφεῖς πληροφορίες γιὰ τὴν ἀκριβή της θέση.
8. Μινωικὴ Ἡράκλεια
9. Αἲγεστα ἢ Ἒγεστα
10. Τίνδαρις
11. Εὒβοια, ἀποικία τῶν Λεοντίνων.
12. Ἀκράγας ἢ Ἀκράγαντας (σημερινὸ Agrigento).
13. Νάξος, ἀποικία τῶν Χαλκιδαίων. Ἰδρύθηκε τὸ 757 π.Χ. (σημερινὴ Giardini Naxos).
14. Ταυρομένιον, ἀποικία τῶν κατοίκων τῆς Νάξου Σικελίας (σημερινὴ Taormina).
15. Μέγαρα Ὑβλαῖα, ἀποικία τῶν Μεγαρέων. Ἰδρύθηκε τὸ 734 π.Χ.
16. Λεοντίνοι, ἀποικία τῶν Χαλκιδαίων ἢ τῶν κατοίκων τῆς Νάξου Σικελίας. Ἰδρύθηκε τὸν 8ο αἰ. π.Χ. (σημερινὸ Lentini).
17. Κατάνη, Ἰδρύθηκε ἀπὸ τοὺς Ναξιῶτες Σικελίας τὸν 8ο αἰ. π.Χ. (σημερινὴ Catania).
18. Γέλα, ἰδρύθηκε ἀπὸ κατοίκους τῆς Ρόδου καὶ τῆς Κρήτης τὸ 675 π.Χ. (σημερινὴ Gela).
19. Καμάρινα, ἀποικία τῶν Συρακουςῶν.
20. Ραγούσα (σημερινὴ Ragusa).
21. Ἀκρίλλαι (σημερινὸ Chiaramonte Gulfi).
22. Ἀγύριον (σημερινὴ Agira).
Στὴν Καλαβρία ἒχουμε τὶς ἀποικίες
1. Ρήγιον, (σημερινὴ Reggio Calabria), ἀποικία τῶν Χαλκιδαίων.
2. Ἐπιζεφύριοι Λοκροί, ἀποικία τῶν Ὀπουντίων Λοκρῶν (σημερινὸ Locri).
3. Κρότων, (σημερινὸ Crotone), ἰδρύθηκε τὸ 710 π.Χ. ἀπὸ ἂποικους τῆς Ἀχαϊας.
4. Σύβαρις, (σημερινὸ Sibari), ἰδρύθηκε τὸ 720 π.Χ. ἀπὸ ἂποικους τῆς Ἀχαϊας.
5. Σκῦδρος, ἀποικία τῶν κατοίκων τῆς Συβάρεως, μετὰ τὴν καταστροφή της ἀπὸ τὸν Κρότωνα τὸ 510 π.Χ.
6. Θοῦριοι, ἀποικία τῶν Ἀθηναίων. Ἰδρύθηκε τὸ 443 π.Χ. στὰ ἐρείπια τῆς κατεστραμμένης Συβάρεως.
7. Μέδμα, ἀποικία τῶν Ἐπιζεφύριων Λοκρῶν (σημερινὸ Rosarno).
8. Σκυλλάκιον (σημερινὸ Squillace).
9. Ἰππώνιον (σημερινὴ Vibo Valentia).
10. Βοῦς (σημερινὴ Bova).
11. Καυλωνία (σημερινὴ Monasterace Μarina).
12. Μέταυρος, ἀποικία τῆς Μεσσήνης καὶ τοῦ Ρηγίου (σημερινὸ Gioia Tauro).
13. Κρίμισα (σημερινὸ Cirò).
14. Λάος (σημερινὴ Mercelina).
15. Τερίνα, ἀποικία τοῦ Κρότωνα.
16. Ἰέραξ (σημερινὸ Gerace).
17. Κωσταντία (σημερινὴ Cosenza).
18. Λακίνιον (σημερινὸ Capo Colonna).
Στὴν Ἀπουλία ἒχουμε τὶς ἀποικίες
1. Βάρις ἢ Βάριον (σημερινό Bari).
2. Βρινδίσιον (σημερινὸ Brindisi).
3. Τάρας ἢ Τάραντας (σημερινὸ Taranto) ἀποικία τῶν Σπαρτιατῶν.
4. Μεταπόντιον (σημερινὸ Metaponto).
5. Καλλίπολις (σημερινὴ Gallipoli).
6. Κανύσιον
7. Ὑδροῦς (σημερινὸ Ὀτράντο).
8. Ἀλήσιον (σημερινὸ Lecce).
9. Φοβαία (σημερινὴ Foggia).
10. Ἀπένηστη ἢ Ἀπάμεστη (σημερινὴ Mattinata). Ἡ ἀποικία ἰδρύθηκε ἀπὸ κατοίκους τῆς Αἰτωλοακαρνανίας.
Στὴν Καμπανία ἒχουμε τὶς ἀποικίες1. Κύμη (σημερινὴ Cuma), Ἀποικία τῶν Χαλκιδαίων καὶ τῆς Κύμης.
2. Νεάπολις (σημερινὴ Νάπολη). Ἰδρύθηκε ἀπὸ κατοίκους τῆς Κύμης Καμπανίας.
3. Ἐλέα (σημερινὴ Velia).
4. Ποσειδωνία, ἀποικία τῶν Συβαριέων (σημερινὸ Capaccio-Paestum).
5. Πύχουντας, ἀποικία τῆς Μεσσήνης (σημερινὸ Policastro Bussentino).
6. Πιθηκοῦσσαι, ἀποικία τῶν Χαλκιδαίων καὶ τῆς Ἐρέτριας (σημερινὴ Ischia, στὸ ὁμώνυμο νησάκι).
7. Δικαιάρχεια (σημερινὸ Pozzuoli).
8. Παλίνωρος ἢ Παλίνωρον (σημερινὸ Palinuro, δημοτικὸ διαμέρισμα τοῦ δήμου Centola).
Στὴ Λουκανία ἒχουμε τὶς ἀποικίες
1. Μεταπόντιον (σημερινὸ Metaponto).
2. Σύρις (σημερινὴ Nova Siri).
3. Ἡράκλεια (σημερινὸ Policoro).
4. Πιστοικός (σημερινὸ Pisticci).
5. Τροίλια ἢ Ὀβελάνον (σημερινὴ Ferrandina).
Ὑπόλοιπη Ἰταλία
1. Ἀνκῶν (ἡ Δωρικὴ Ἀνκῶν, τὸ ἀρχικό της ὂνομα) ἀποικία τῶν Συρακουςῶν (σημερινὴ Ἀνκόνα).
2. Ἂδρια (σημερινὴ Adria).
Ἀνέφερα μόνο τὶς ἀποικίες στὴν Ἰταλία. Ἐνδεικτικὰ νὰ ἀναφέρῳ τὴ Μασσαλία στὶς ἀκτὲς τῆς Γαλλίας ποὺ ἰδρύθηκε ἀπὸ τοὺς Ἲωνες Φωκαεῖς τὸ 600 π.Χ. Ἡ Μασσαλία μὲ τὴν σειρά της ἒγινε βάση γιὰ τὴν ἲδρυση ἀκόμα πιὸ ἀπομακρυσμένων ἀποικιῶν στὴν περιοχὴ τῆς Ἰσπανίας
Ἐπίσης στὴν Ἀφρική, ἡ Κυρήνη ἰδρύθηκε τὸ 630 π.Χ. ὡς ἀποικία τῆς Θῆρας, ποὺ ἦταν ἀποικία τῆς Σπάρτης..
Ἀκόμη, στὴ θέση τῆς σημερινῆς Βεγγάζης ὑπῆρχε ἡ ἑλληνικὴ ἀποικία Εὐεσπερίδες…
Ὑπήρχαν πολλὲς ἀποικίες ἀκόμη, κατὰ μῆκος τῆς ἀκτῆς τοῦ Αἰγαίου, τοῦ Ἐλλησπόντου, τῆς Προποντίδος καὶ τοῦ Εὒξεινου Πόντου.
Ἡ πολιτιστικὴ συμβολὴ τῶν Ἑλλήνων τῆς Μεγάλης Ἑλλάδος ἦταν σημαντική. Ἡ γραφὴ ποὺ οἱ Ρωμαῖοι υἱοθετήσανε, ἡ Λατινικὴ γραφὴ, προέρχεται ἀπὸ τὸ λεγόμενο Χαλκιδικὸ ἀλφάβητο, ποὺ οἱ Ἓλληνες ἀπὸ τὴν Κύμη τῆς Εὐβοίας μετέφεραν στὴν Καμπανία τῆς Ἰταλίας, χτίζοντας ἐκεῖ τὴν ἀποικία τους. Τὸ τέλος τῆς ἀκμῆς τῆς Μεγάλης Ἑλλάδος ἦρθε λόγω τῆς ἐπεκτατικῆς πολιτικῆς τῆς Ρώμης. Τὸ ἒτος 272 π.Χ. καταστράφηκε ὁ Τάρας καὶ χάθηκε τὸ μεγαλύτερο μέρος τῶν κατοίκων του, γιατὶ ἐπαναστάτησαν καὶ βοήθησαν τὸν Πῦρρο στὸν πόλεμό του κατὰ τῶν Ρωμαίων. Ἀλλὰ ἡ Μεγάλη Ἑλλάδα συνέχισε νὰ ὑπάρχῃ σὰν πνευματικό-πολιτιστικὸ δημιούργημα, ἀφοὺ ἀκόμα σήμερα ἓνα μέρος τοῦ πολιτισμοῦ, τῶν ἠθῶν, τῶν ἐθίμων καὶ τῆς ἑλληνικῆς γλῶσσας, ὑπάρχουν στὴν Κάτω Ἰταλία…
Χλόη
Πηγὲς-Βιβλιογραφία-Εἰκόνες
ancienthistory.about.com
wikipedia.org
mediterraneagroup.com
raremaps.com
memberfiles.freewebs.com